Më 15 maj, votuesit do të vendosin për tre çështje. Refuzimi i njërit prej tyre, i ashtuquajturi Frontex, mund të ketë pasoja në udhëtimet drejt dhe nga Zvicra. Ja si është kjo.
Që nga viti 2011, Zvicra ka marrë pjesë në Agjencinë Evropiane të Rojës Kufitare dhe Bregdetare (Frontex), e cila monitoron kufijtë e jashtëm të zonës Shengen.
Bashkimi Evropian ka vendosur të forcojë këtë agjenci duke i dhënë më shumë burime financiare dhe staf. Si një anëtare e zonës Shengen, Zvicrës i kërkohet të rrisë kontributin e saj vjetor përtej asaj që vendi ka dhënë deri më tani – 24 milionë franga të dhuruara në 2021, së bashku me gjashtë anëtarë të stafit.
BE-ja dëshiron që Zvicra të rrisë kontributin e saj në 61 milionë franga në vit dhe 40 punonjës deri në vitin 2027.
Këshilli Federal dhe parlamenti kanë rënë dakord të marrin pjesë në zgjerimin e Frontex, duke argumentuar se përfundimi i këtij bashkëpunimi do të kishte pasoja të rëndësishme në sigurinë, azilin, trafikun ndërkufitar, turizmin dhe ekonominë në përgjithësi, shkruan The Local.
Megjithatë, kundërshtarët e ligjit, duke përfshirë kryesisht grupet e majta, po argumentojnë se “Frontex është përgjegjës për politikën e dhunshme të kryer kundër migrantëve në kufijtë e jashtëm të BE” dhe është bashkëpunëtor në “shkeljet e të drejtave të njeriut dhe dëbimet e paligjshme”.
Sondazhi i fundit , i kryer në 20 prill nga Tamedia, grupi më i madh mediatik i Zvicrës, tregon se 49 përqind e votuesve mbështesin propozimin e qeverisë, me 7 përqind ende të pavendosur.
Çfarë do të ndodhte nëse propozimi refuzohet në votime?
Një nga pasojat e refuzimit do të ishte se udhëtimi ndërkombëtar mund të bëhet më i vështirë jo vetëm për qytetarët zviceranë, por edhe për njerëzit që vijnë në Zvicër.
Arsyeja mund të përmblidhet në një fjalë: Shengen.
Për momentin, Zvicra, megjithëse nuk është pjesë e Bashkimit Evropian, është anëtare e zonës pa pasaporta të 26 vendeve, e cila hoqi kufijtë e brendshëm, duke lejuar lëvizjen e pakufizuar të njerëzve brenda zonës.
Udhëtarët zviceranë e marrin si të mirëqenë lehtësinë dhe komoditetin e udhëtimit nga një vend Shengen në tjetrin pa kontrolle sistematike doganore, siç është rasti me ata që vijnë nga jashtë BE-së.
Megjithatë, nëse Frontex refuzohet më 15 maj, “Zvicra mund të përjashtohet nga Shengen, kështu që liria e lëvizjes do të kufizohet”, argumentojnë Këshilli Federal dhe parlamenti në materialet e referendumit të shpërndara në të gjitha familjet e votuesve.
“Kjo do të dëmtonte industrinë e turizmit dhe do të kishte pasoja në ekonominë tonë dhe marrëdhëniet me BE.”
Arsyeja është “sepse pjesëmarrja financiare në zhvillimin e Agjencisë Evropiane të Mbrojtjes së Kufijve konsiderohet të jetë pjesë integrale e Traktatit të Shengenit”, sipas një raporti në Tribune de Genève (TDG).
Artikulli theksonte se “në çdo aeroport në Evropë, pasagjerët klasifikohen në dy kategori strikte, “Schengen” dhe “jo-Shengen”. I pari mund të shkojë direkt në portën e imbarkimit pas kontrollit të sigurisë. Dhe të tjerët duhet të qëndrojnë në një radhë për kontrollin e pasaportave. E njëjta gjë me mbërritjen”.
Nëse propozimi zvogëlohet, vendet anëtare të BE-së do të duhet të vendosin nëse Zvicra mund të mbetet në zonën Shengen. “Nëse nuk është një “po” unanime, atëherë marrëveshja bie automatikisht, duke shkaktuar komplikime për udhëtimet jashtë vendit”.
Kjo gjithashtu do të dekurajonte vizitorët nga kombet e treta që të përfshijnë Zvicrën në turneun e tyre në Evropë. Në varësi të kombësisë së tyre, ata do të duhet të aplikojnë jo vetëm për një vizë Shengen, por edhe për një vizë shtesë që i lejon ata të hyjnë në Zvicër.
Megjithatë, kundërshtarët e Frontex e minimizojnë rëndësinë e tij, duke pretenduar se çështjet e tjera përveç udhëtimit të përshtatshëm janë më të ngutshme.
“Ndarja e Evropës – në të cilën Frontex luan një rol qendror – nuk është një zgjidhje, por një përgjigje raciste dhe perandorake,” sipas Livia Tepper, zëdhënëse e komitetit anti-Frontex .
Fokusi kryesor i komitetit nuk është lehtësia e kalimit të kufijve, por deportimi i migrantëve të paligjshëm dhe azilkërkuesve nga Evropa – një pretendim që qeveria e mohon, duke argumentuar se “Zvicra është e angazhuar në mënyrë aktive në mbrojtjen e të drejtave të njeriut”.
